Mehir, İslam hukukunda evlilik sırasında kadına verilen bir maddi değerdir. Mehir, kadına ait bir haktır ve kadın, boşanma, ölüm veya evliliğin feshi durumunda mehir hakkına sahiptir. Mehir, İslam hukukunda evliliğin önemli bir unsurudur. Mehir, kadının evlilikteki haklarının bir göstergesidir. Mehir, kadının ekonomik açıdan güvence altına alınmasını sağlar ve kadının sosyal statüsünü güçlendirir. Mehir, İslam hukukunda kadının hakkı olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle, mehir, kadına ödenmesi zorunlu bir haktır. Mehir ödenmezse, kadın mahkemeye başvurarak mehir hakkını talep edebilir.
Mehir nedir?
Evlilik akdinin bir sonucu olarak erkeğin eşine vermekle yükümlü olduğu para veya mal mehir olarak adlandırılır. Kur'an-ı Kerim'de, evlenen erkeğin kadına mehir verme yükümlülüğüne dair ayetler bulunmakta olup, verilen mehirin zorla geri alınmasının caiz olmadığı belirtilmiştir. Hanefî mezhebine göre mehir, nikâhın bir sonucu olarak kabul edilir. Bu nedenle, nikâh esnasında belirlenmemiş olsa dahi, hatta nikâh anında mehir verilmeyeceği şart koşulmuşsa bile, evlenen kadın mehire hak kazanır. Mehirin miktarı, nikâh anında belirlenmişse buna "mehr-i müsemmâ/belirlenmiş mehir" denir. Eğer nikâh esnasında mehir miktarı belirlenmemiş veya belirlenen mehir geçersiz sayılmışsa, evlenen kadın "mehr-i misil/emsal mehir" hakkına sahip olur. Bu durumda, mehrin miktarı, evlenen kadının akrabaları arasında benzer sosyal ve ekonomik duruma sahip olan kadınların aldığı mehir miktarına eşit olacaktır.
Mehir vermenin amacı nedir?
Hanefî mezhebine göre mehir, nikâhın bir sonucu olarak kabul edilir. Bu nedenle, nikâh esnasında belirlenmemiş olsa dahi, hatta nikâh anında mehir verilmeyeceği şart koşulmuşsa bile, evlenen kadın mehire hak kazanır. Mehir, İslam hukukunda kadını koruma amacıyla halen kullanılan bir yöntemdir ve Kur'an'da emredilmiştir. Mehrin ödenmesi zorunludur ve evliliğin bir neticesi olarak koca, genellikle kadının evlenme sırasında belirlediği bir miktarı kadına armağan etmekle yükümlüdür. Yani mehir vermenin amacı kadını korumaktır.
Kadına verilen mehir ne zaman verilir?
Kadın ve erkeğin dini nikah kıydıklarında kadına verilmesi gereken mehir, önce miktar ve ne zaman verileceği konusunda kadın ve erkek tarafından konuşulmalıdır. Kadına verilen mehir, kadının daha önce belirlediği zaman evlendikten sonra hemen verilmelidir.
Mehir vermek zorunlu mu?
Kuran'da (el-Bakara, 2/237; en-Nisâ, 4/4, 20, 24, 25; el-Mâide, 5/5) mehir vermek zorunludur. Mehir vermek zorunlu mu? diye merak eden dini nikah kıyacak kişiler cevabı Kuran'da bulabilir.
Mehir miktarı ne kadar?
Mehir, maddî veya malî değeri olan her türlü menfaati kapsayabilir. Hanefî mezhebine göre, mehrin en az miktarı 10 dirhemdir (o dönemlerde yaklaşık iki koyun bedeli), Mâlikî mezhebine göre ise 3 dirhem gümüştür. Şâfiî ve Hanbelî hukukçulara göre ise mehrin alt veya üst sınırı yoktur. Mehrin üst sınırının olmadığı konusunda Hanefî ve Mâlikî mezhepleri diğer iki mezhep gibi düşünmektedir. Hz. Ömer, kendi halifeliği döneminde evlilikleri kolaylaştırmak için mehre üst sınır getirmek istemiş, ancak bir kadının "...Onlara kantarla vermiş olsanız da hiçbir şeyi geri almayın..." (en-Nisâ, 4/20) âyetini delil getirmesi karşısında bu düşüncesinden vazgeçmiştir.
