Müslümanlar, Yahudiler ve Hristiyanlar tarafından kutsal sayılan Mescid-i Aksa'nın önemi zaman zaman gündeme geliyor. Diyanet İşleri Başkanı Erbaş, Ayasofya'nın açılışında yaptığı konuşmada Mescidi Aksa'nın Müslümanlar için önemini 'Ayasofya'nın ibadete açılması, Mescid-i Aksa ile yeryüzünün bütün mahzun mescitlerinin ve mazlum müminlerinin can suyuna kavuşmasıdır.' sözleriyle dile getirdi. Peki, Mescidi Aksa nerede, neden önemli? İşte Mescidi Aksa'nın tarihi...
MESCİD-İ AKSA NEREDE
Kudüs’te bulunan Mescid-i Aksa, Müslümanlar için teolojik bir öneme sahiptir.
MESCİD-İ AKSA NEDEN ÖNEMLİ?
Müslümanlar tarafından; ilkkıble olması ve avlusunda bulunan Kubbet-ül Sahra’dan İslam’ın peygamberi Hz. Muhammed (S.A.V.)’in göğe yükseldiğine inanılması (miraç) nedeniyle kutsaldır. Eski Şehir bölgesinde Mescid-i Aksa'nın adlandırması, surlarla çevrili eski şehrin güney doğu köşesinin en uzak noktasına kadar uzanan, surla çevrili bölge içerisindeki alanın tamamı için kullanılır. Bu alanın yüzölçümü yaklaşık 144 dönüm olup, Kubbet-üs-Sahra, Kıble Mescidi ve sayısı iki yüze ulaşan birçok esere sahiplik eder. "Morya Tepesi" adı verilen küçük bir tepe üzerine inşa edilmiş olup, Kubbet-üs-Sahra'nın üzerine kurulduğu kaya bu tepenin en yüksek noktası olarak kabul edilir.
Mescid-i Aksa Kur'ân-ı Kerîm'de şu şekilde geçer: "Kulunu (Muhammed'i) bir gece Mescid-i Haram'dan (Mekke'den), kendisine bir kısım ayetlerimizi göstermek için, çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa'ya (Kudüs'e) götüren Allah'ın şânı ne yücedir. Doğrusu O, işitir ve görür." Peygamber Muhammed ise Mescid-i Aksa hakkında şöyle demiştir: "Yolculuk ancak şu üç Mescid'den birine olur: Benim şu mescidime (Mescid-i Nebevî), Mescid-i Haram'a ve Mescid-i Aksa'ya."
MESCİD-İ AKSA'NIN İSLAM ALEMİ İÇİN ÖNEMİ
Mescid-i Aksa Hz. Muhammed döneminde, Müslümanlar için önemli bir özellik kazanmıştır. Çünkü Hicretin birinci yılında (M. 622), Medine'de Müslümanlar yaklaşık 16 ay boyunca Mescid-i Aksa'ya yönelerek namaz kılmış ve burayı kıble olarak kabul etmişlerdir.
Mescid-i Aksa Hz. Muhammed'in İsra ve Mirac hadisesi sırasında gerçekleştirdiği yolculuğun yeryüzündeki gece yolculuğu olarak bilinen İsrâ kısmında yöneldiği yerdir. Bu yolculuk, O'nun peygamber olarak gönderilişinin 3. senesinde, Recep ayının 27. gecesi gerçekleşmiştir.
Müslümanlar Hz. Muhammed'in melek Cebrail eşliğinde, Burak adlı bineğe binerek Mescid-i Haram'dan yola çıktığını ve Mescid-i Aksa'ya ulaştığını, Burak'ı Burak Duvarı'na bağlayarak tüm peygamberlere imamlık ederek namaz kıldığını ve sonrasında farklı katlarında Adem, Yahya, İsa, Yusuf, İdris, Harun, Musa ve İbrahim peygamberlerle buluşacak şekilde göğü katederek miraca çıktığını kabul ederler.
MESCİD-İ AKSA'YI KİM YÖNETİYOR?
İsrail, 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı'nda o zamana kadar Ürdün'ün kontrolü altında bulunan Doğu Kudüs'ü işgal etti. O tarihten bu yana bu alan İsrail işgali altında bulunuyor.İsrail’in bu işgali o dönemde uluslararası camia tarafından tanınmamıştı.Anlaşmaya göre Mescid-i Aksa, Ürdün Vakıflar İslami İşler ve Mukaddesat Bakanlığı’na bağlı Kudüs İslami Vakıflar İdaresi’nin himayesinde bulunuyor.Yine aynı anlaşmaya göre Müslüman olmayanlar bu alanı ziyaret edebilir ancak sadece Müslümanlar cami alanında ibadet edebilir.İsrail’in başhahamı, Tapınak Tepesi ya da Mabet Tepesi olarak da bilinen Harem-ü Şerif’e Yahudilerin girişini, ayak basılmayacak kadar kutsal bir yer olması dolayısıyla yasaklamış durumda.İsrail hükümeti ise Hristiyan ve Yahudilerin turist olarak haftanın beş günü dört saatliğine alanı ziyaret edebileceğini belirtiyor.Yahudiler Tapınak Tepesi’nin aşağısında Kral Süleyman'dın tapınağından geriye kaldığı düşünülen alanda ibadet ediyor.
MESCİD-İ AKSA'DA HANGİ ÇATIŞMALAR YAŞANDI?
- 2000'de o zamanlar muhalefetin başında olan Ariel Şaron'un Harem-ü Şerif'e yaptığı ziyaret, Filistinlilerin ikinci intifadayı başlatmasına neden olmuştı.
- Ayaklanmalar sırasında 3 binden fazla Filistinli, bin kadar Yahudi hayatını kaybetti.
- Mayıs 2021’de ise Filistinliler bazı ailelerin alandan sürülmesi yüzünden İsrail polisine karşı çıktı; olayların sonucunda 163 Filistinli ve 17 polis yaralandı.
- Bu olayın üzerine Hamas’ın Gazze Şeridi’nden roket fırlatması yüzünden 11 günlük bir çatışma yaşandı.
- Geçen yıl Ramazan ve Yahudiler’in Hamursuz Bayramı’nın denk geldiği bir dönemde İsrail polisinin Yahudi ziyaretçiler için alanı boşalttığı sırada şiddet dolu anlar yaşandı.
- Bu Ramazan ayında yaşanan gelişmeler sırasında ise Filistinliler ve İsrail polisi arasındaki çatışmalarda 50 kişi yaralandı.
- Olayların başlamasından önce Aşırı Yahudilerin bölgede keçi kurban etmek istemesi üzerine İsrail polisi buna izin veremeyeceklerini söylemişti.
- İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise “her dinden herkesin alana girmesi” gerektiğini aktardı.
- Kudüs İslami Vakıflar İdaresi ise polis baskınını, “kimliklerin çirkin bir ihlali” olarak nitelendirdi.
- İsrail basınına göre Gazze Şeridi’nden 16 roket fırlatıldı.