Adalar Belediye Başkanı Erdem Gül'ün MİT TIR'ları davasında beş yıl hapis cezasına çarptırılmasıyla birlikte, Türkiye gündeminde yeniden MİT TIR'ları davası konuşulmaya başlandı. Bu dava, 2014 yılında Hatay ve Adana'da gerçekleşen olaylarla başlamış ve Millî İstihbarat Teşkilatı'na ait olduğu belirlenen ve Suriye'ye silah taşıdığı iddia edilen TIR'ların durdurulmasıyla ortaya çıkmıştı. Daha sonra başlayan hukuki süreçte birçok kişi yargılanmış ve bazılarına hapis cezaları verilmişti. Ancak, Erdem Gül'ün aldığı ceza sonrası davaya olan ilgi yeniden arttı. Peki, MİT TIR'ları davası nedir, MİT TIR'ları davasında kim ne kadar ceza aldı, MİT TIR'ları davası sanıkları kimler, MİT TIR'ları neden durduruldu? İşte merak edilen cevaplar...
MİT TIR'ları davası nedir?
1 Ocak 2014 tarihinde Hatay'ın Kırıkhan ilçesi ve 19 Ocak 2014 tarihinde Adana'nın Ceyhan ilçesinde yaşanan MİT TIR'ları skandalı, Türkiye'nin gündemini sarsan önemli olaylardan biridir. Bu olayda, Millî İstihbarat Teşkilatı'na ait olduğu belirlenen ve Suriye'ye gitmek üzere olduğu tespit edilen TIR'ların durdurulmasıyla ortaya çıkan silah sevkiyatı, ülke genelinde büyük yankı uyandırmıştır. TIR'ların içinde bulunan askeri mühimmat, çeşitli silah ve mermilerle doluydu ve bu malzemelerin, Suriye'deki silahlı illegal cihatçı İslamist örgütlere gönderilmek üzere olduğu iddia edilmekteydi.
Polis raporlarına göre, tırların aranması sonucunda tıbbi ilaçların altına gizlenmiş bin adet havan topu, bin adet havan topu mermisi, 50 bin adet makineli tüfek mermisi ve 30 bin adet ağır makineli tüfek mermisi ele geçirildiği belirlenmiştir. Bu olay, Türkiye'nin dış politikası ve uluslararası ilişkilerinde önemli etkiler yaratmış, kamuoyunda geniş çapta tartışmalara neden olmuştur.
Radikal gazetesinin 19 Ocak 2014 tarihli haberine göre, Adana'da sabah saat 7:15 civarında, Suriye'ye götürülmek üzere içerisinde patlayıcı madde, silah ve mühimmat bulunduğu ihbar edilen üç TIR ve bir Audi marka araç, Terörle Mücadele Kanunu kapsamında yetkili Adana Cumhuriyet Savcısı'nın talimatıyla jandarma ekipleri tarafından Sirkeli, Ceyhan gişesinde durduruldu. Haberde belirtildiğine göre, arama yapılan üç TIR'daki şoför ve sekiz görevli kişi gözaltına alındı. TIR'ların içinde, tıbbi malzemelerin içine gizlenmiş altı çelik kasa içerisinde kilitli havan, roket başlığı ve çeşitli cins ve miktarda mühimmat ele geçirildi. TIR'ların geniş kapsamlı arama yapılması için Seyhan İlçe Jandarma Komutanlığı'na götürülürken, Adana MİT Bölge Müdürlüğü personeli tarafından durdurulduğu iddia edildi.
Adana Valiliği ise olayla ilgili bir açıklama yaparak, üç araçta Cumhuriyet Savcılığı'nın talimatı ile yapılan kontrollerde, Milli İstihbarat Teşkilatı'nın rutin görevlerini ifa eden personelin bulunduğunun anlaşıldığını belirtti. Söz konusu personelin gerekli incelemenin ardından rutin görevlerini yerine getirmek üzere kontrol noktasından ayrıldığı ifade edildi.
Skandalın ardından Türk devlet yetkilileri, tırların içinde silah ve mühimmat bulunduğu iddialarını reddettiler. İçişleri Bakanı Efkan Ala, 2 Ocak 2014'te yaptığı açıklamada, Hatay'da durdurulan TIR'ın içinde Türkmenlere giden yardımlar olduğunu belirterek, "Herkes işini bilecek. Siz içini biliyor musunuz?" dedi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise 6 Ağustos 2013'te yaptığı açıklamada, Suriye'deki Bayır-Bucak Türkmenlerine MİT eliyle battaniye ve ilaç yardımında bulunduklarını açıkladı. Erdoğan, Adana'da durdurulan tırların, "paralel yapı zihniyetini taşıyan bir savcı" tarafından "yasal olmayan bir uygulama" ile durdurulduğunu iddia etti. Polis ve jandarma ekiplerinin MİT elemanlarını tartakladığını ve kanunsuz fotoğraf çektiklerini ileri sürdü. Benzer şekilde dönemin başbakanı Ahmet Davutoğlu da tırlarda bulunan malzemelerin Türkmenlere gittiğini savundu. Ancak, bölgede Türkmenlerle temas halinde olan Tuğrul Türkeş, tırlardaki malzemelerin Türkmenlere gitmediğini belirterek Davutoğlu'nu yalanladı.
Dönemin AKP dış ilişkilerden sorumlu başkan yardımcısı Yasin Aktay ise tırlarda silah bulunduğunu ima etmiş ve bu silahların IŞİD'e karşı mücadele eden Özgür Suriye Ordusu'na gittiğini belirtmiştir.
Tırların içinde bulunan mühimmatın fotoğraf ve videolarının ortaya çıkmasının ardından MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, "MİT tırları AKP'nin elinde patlamıştır" açıklaması yaparak tırlarla silah taşınmasını bir ihanet olarak nitelendirmiştir. Bahçeli, dönemin iktidarını "silah kaçakçılarının aparatı" olmakla suçlayarak, MİT tırları vasıtasıyla Suriye'ye silah ve mühimmat gönderilmesini eleştirmiştir.
MİT TIR'ları davasında kim ne kadar ceza aldı?
MİT TIR'ları davası kapsamında birçok kişi yargılanmış ve mahkeme sonucunda çeşitli cezalar verilmiştir. Ancak, bu davanın sonucuyla ilgili net bir bilgi vermek için daha güncel ve kesin bir kaynağa ihtiyaç vardır. Sonuçlar mahkeme sürecinin tamamlanmasının ardından medyada veya resmi açıklamalarla duyurulur. Dolayısıyla, en güncel ve doğru bilgiyi yerel haber kaynaklarından veya resmi makamlardan edinmek daha uygun olacaktır.
MİT TIR'ları davası sanıkları kimler?
Adana ve Hatay'da MİT tırlarının durdurulmasıyla ilgili yargılanan 27 sanıktan 22'sine verilen hapis cezaları Yargıtay 3. Ceza Dairesince onaylandı. Ancak, 5 sanık hakkında verilen karar bozuldu. Adana 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 30 Ekim 2020'de karara bağlanan dosyanın kanun yolu incelemesi tamamlandıktan sonra Adana Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi tarafından Yargıtay 3. Ceza Dairesine gönderildi. Yargıtay 3. Ceza Dairesi, haklarında mahkumiyet hükmü kurulan 22 sanığın yargılama sürecindeki usul işlemlerinin kanuna uygun yapıldığını, hükme esas alınan delillerin hukuka uygun elde edildiğini ve vicdani kanının kesin, tutarlı ve çelişmeyen verilere dayandırıldığını belirtti. Ayrıca, sanıklara yönelik ceza artırımı ve indiriminin yasal gerekçeye dayandığını vurguladı. Ancak, 5 sanık hakkında verilen mahkumiyet hükmü bozuldu. Bu sanıkların Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından yapılan incelemesinde, suç vasfında düşülen yanılgı olduğu belirlendi ve hüküm bu doğrultuda bozuldu. Bu gelişme sonrasında 5 sanığın yargılaması tekrar Adana 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yapılacak. MİT tırlarının durdurulması olayıyla ilgili dava süreci devam etmekte olup, daha fazla ayrıntı için yerel haber kaynakları veya resmi makamların açıklamaları takip edilmelidir.
MİT TIR'ları neden durduruldu?
MİT TIR'ları durdurulma olayı, Hatay'ın Kırıkhan ilçesi ve Adana'nın Ceyhan ilçesinde, Millî İstihbarat Teşkilatı'na ait olduğu belirlenen ve içinde Suriye'ye gitmek üzere askerî mühimmat bulunan TIR'ların durdurulmasıyla gündeme gelmiştir. TIR'ların durdurulmasının nedeni, içlerindeki yükün Suriye'ye götürülmek üzere silah ve mühimmat olduğuna dair ihbarlar almış olmalarıdır. Bu ihbarlar sonucunda güvenlik güçleri söz konusu TIR'ları durdurarak içlerindeki yükleri kontrol etmişlerdir. Bu olayın ardından, TIR'larda bulunan silah ve mühimmatın Türkiye'nin dış politikasına ve uluslararası ilişkilere dair ciddi tartışmalara yol açmıştır.