Son günlerde Türkiye'nin, Güney Afrika'nın İsrail'e karşı Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) açtığı soykırım davasına müdahil olacağı açıklaması, geniş bir ilgi uyandırdı. Bu gelişmenin ardından vatandaşlar, "Müdahillik başvurusu nedir?" sorusunu araştırmaya başladı. Bu yazıda, müdahillik başvurusunun ne anlama geldiğini ve sürecin nasıl işlediğini açıklıyoruz…
Müdahillik başvurusu nedir?
Müdahillik başvurusu, bir davada taraf olmayan bir kişinin veya devletin, davanın seyrini etkilemek amacıyla mahkemeye müdahale etme talebinde bulunmasıdır. Bu başvuru, davanın tarafı olmayan ancak davanın sonucunu etkileyebilecek veya sonuçtan etkilenecek üçüncü kişilerin yasal süreçte yer almasını sağlar.
Türkiye, Güney Afrika'nın İsrail'e karşı Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) açtığı soykırım davasına müdahil olacağını duyurdu. Türkiye, müdahillik başvurusu için 7 Ağustos'ta Lahey'de dosyasını sunacak. Diplomatik kaynaklardan elde edilen bilgilere göre, Güney Afrika'nın 29 Aralık 2023 tarihinde İsrail'e karşı açtığı soykırım davasında, Soykırım Sözleşmesi'nin bazı hükümlerinin yorumlanması gündemde. Türkiye, söz konusu sözleşmeye taraf olduğundan, davaya müdahillik başvurusunda bulunma hakkına sahip.
Müdahilliğin Dayanağı Nedir?
Türkiye'nin müdahillik başvurusu, Uluslararası Adalet Divanı Statüsü'nün 63. maddesine dayanmaktadır. Maddeye göre, bir uyuşmazlığın taraflardan başka devletlerin katıldığı bir sözleşmenin yorumlanması söz konusu olduğunda, yazman bu devletlere durumu bildirmekle yükümlüdür. Bildirilen her devlet, davaya müdahil olma hakkına sahiptir ve bu hakkı kullanırsa, verilen yorum kendisi için de bağlayıcı olacaktır.
Hukuki Süreç Nasıl İlerleyecek?
Divan, müdahillik beyanını Güney Afrika Cumhuriyeti ve İsrail'e ileterek, bu devletlerden yazılı gözlemler talep edecektir. Divan, kabul edilebilirlik konusundaki kararını, gerekirse sözlü duruşma düzenleyerek verecektir. Taraflar yazılı gözlemlerini sunabilecek ve Türkiye, karşı gözlemlerini yazılı olarak sunma hakkını saklı tutacaktır. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Soykırım davasına müdahil olacağız" açıklamasında bulunmuştu.
