Ege Üniversitesi, Cumhuriyet ve Atatürk Günleri etkinlikleri kapsamında Eğitim Fakültesi tarafından “Atatürk ve Türkçe” konulu bir konferans gerçekleştirildi. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Öner’in konuşmacı olarak katıldığı etkinliğe, EÜ Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman Ferda Beytekin, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Soner Akşehirli, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Konuşma ve yazı dili arasındaki farklar
Konferansta, Prof. Dr. Mustafa Öner, Osmanlı dönemindeki konuşma ve yazı dili arasındaki farklara dikkat çekti. Prof. Dr. Öner, Türklerin yazılı dilinin, MS 700'lerde Orhun Yenisey bölgesindeki taşlara yazıldığını belirterek, Türkçenin yazı dilinin bin 300 yıldır mevcut olduğunu söyledi. Osmanlı döneminde yazı dilinin, Arapça ve Farsça ögelerle yabancılaştığını aktaran Prof. Dr. Öner, insanların, Türkçe düşündüklerini ama yazarken Farsça düzende yazdıklarını kaydetti. Yüksek sanat olan şiirin, Arapça ve Farsça prestij alıntılarıyla dolu olduğunu ifade eden Prof. Dr. Öner, bu durumu köklü bir biçimde eleştirenin Namık Kemal olduğunu dile getirdi.
Milliyetçiliğin etkisi
Atatürk’ün dil anlayışının, 1908 sonrası milliyetçilik akımından etkilendiğini belirten Prof. Dr. Öner, Türkçeci hareketin, 1911’de Selanik’te başlayan bir dil hareketi olduğunu kaydederek, bu hareketin, Osmanlı İmparatorluk dili ile halkın konuşma dilini yakınlaştırmayı hedeflediğini aktardı. Prof. Dr. Öner, Tanzimat aydınlarının, dili, eğitim-öğretim esaslı toplumsal bir olgu olarak gördüklerine değindi.
Alfabe devrimi büyük başarı
Prof. Dr. Öner, Cumhuriyet’in henüz bir yaşında olmadığı 1924’te Türkiyat Enstitüsü’nün açıldığını söyleyerek, bu enstitünün, Türkoloji alanında araştırmalar yapan bir kurum olduğunu, 1928’de yapılan alfabe devriminin ise büyük bir başarı içerdiğini vurguladı. Yeni Türk Alfabesi'nin, eski alfabedeki yetersizliklerden kurtulduğunu ve Türkçeye uygun hale getirildiğini dile getiren Prof. Dr. Öner, dil devrimi sayesinde Türkçe'nin, kökler ve eklerden türetildiğini ve yeni kelimeler kazandığını aktardı.
Konferansın sonunda, EÜ Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman Ferda Beytekin, Prof. Dr. Mustafa Öner’e “Teşekkür Belgesi” takdim etti.
