Osmanlı İmparatorluğu'nun merkezi idaresinde kritik bir rol oynayan Şurayı Devlet, tarih boyunca birçok değişime uğramış bir kurumdur. Peki, Şurayı Devlet nedir, hangi padişah döneminde kuruldu? İşte detaylar...
Şurayı Devlet nedir?
Şura-yı Devlet, Osmanlı Devleti'nin 1868-1922 yılları arasında faaliyet gösteren yüksek yargı kurumuydu ve günümüzdeki Danıştay’ın karşılığı olarak kabul edilir. Kurumun kökleri, II. Mahmud döneminde 1837'de kurulan Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye'ye dayanır. Bu mahkeme, modern Danıştay ve Yargıtay’ın temellerini atmıştır.
Gülhane Hattı Hümayunu'nun (1839) getirdiği reformlar sonucunda, Osmanlı'da hukuk devleti anlayışının temelleri atıldı. Bu reformlarla birlikte, devletin hukuk kurallarına uyması gerektiği kabul edildi.
1868'de Padişah Abdülaziz döneminde, Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye iki ayrı kuruma ayrıldı: Şura-yı Devlet ve Divan-ı Ahkâm-ı Adliye. Şura-yı Devlet, hem kanun tasarılarını hazırlamak hem de idari uyuşmazlıklara çözüm getirmekle görevliydi; Divan-ı Ahkâm-ı Adliye ise yalnızca yargı işlevini üstlenmişti.
Şura-yı Devlet'in fiilen çalışmaya başladığı 10 Mayıs 1868'de, görevleri "kanun ve düzenlemeleri inceleyip düzenlemek, kamu işlerini araştırmak, hükümet ile bireyler arasındaki davaları görmek ve devlet memurlarının işlerini denetlemek" olarak belirlenmişti. Ancak, 1876 Kanuni Esasisi ile yargı görevleri genel mahkemelere devredildi ve Şura-yı Devlet'in yargı yetkisi sınırlı kaldı.
Şura-yı Devlet, 54 yıl boyunca faaliyette bulunduktan sonra, 4 Kasım 1922'de İstanbul’daki merkez kuruluşlarının TBMM Hükûmetinin yönetimine geçmesiyle kapandı. Yerine, 669 sayılı Kanun ile Danıştay kuruldu ve 6 Temmuz 1927’de faaliyete başladı.
