Tarih sayfaları, sıklıkla gizemli isimlerin perdesini aralamaya çalışan meraklı bakışlara tanıklık ediyor. Kullanıcılar, Yüzyılın casusu olarak anılan Çiçero kod adlı İlyas Bazna'nın kimliğiyle ilgili arayış içinde. Ancak, bu ismin hikayeleri ve gerçek kimliği, arşivlerin derinliklerinde gizlenmiş sırlarla dolu. Şimdi, bu sırları çözmek için bir adım daha yakınız. İştecevapları;
Yüzyılın casusu Çiçero
Elyesa veya İlyas Bazna, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası için çalışan ve Cicero kod adıyla bilinen Arnavut kökenli Türk casusuydu. 28 Temmuz 1904'te Priştine'de doğdu ve 21 Aralık 1970'te Münih'te yaşamını yitirdi.
Gençlik yıllarında Priştine'de doğan Bazna, askeri akademiye katıldıktan sonra 16 yaşında Fransız Ordusu'na katıldı. Ancak hırsızlık suçuyla yakalanarak üç yıl hapis cezasına çarptırıldı. Sonrasında Fransa ve Türkiye'de büyükelçiliklerde kapıcılık, şoförlük ve koruma gibi çeşitli görevlerde bulundu. Bu süreçte diplomatik çevrelerde Fransızca ve diğer dilleri iyi konuşmasıyla dikkat çekti.
Casusluk kariyerine II. Dünya Savaşı sırasında başladı. Önce Yugoslavya Krallığı ve ardından Almanya Büyükelçiliği'nde görev aldı. Ankara'da İngiliz Büyükelçisi Sir Hughe Knatchbull-Hugessen'in yanında uşak olarak çalışırken casusluk faaliyetlerine başladı. Elbise fırçası ve kamera temel araçlarıydı. Büyükelçinin odalarına kolay erişim sağlayarak çektiği gizli belgeleri Almanlara sattı. Bazıları Müttefik saldırı planlarına dair bilgileri içeriyordu.
Almanya Büyükelçiliği'nde ataşelik yapan Ludwig Moyzisch'e casusluk teklif etti ve "Çiçero" kod adıyla Alman istihbaratının ücretli ajanı oldu. Casusluk kapsamında Müttefiklerin uluslararası toplantılar ve bombardıman planları hakkında bilgi sağladı. Ancak 1944'te bir Alman sekreterin kaçmasıyla tehlike altında hissederek İngiliz Büyükelçisi'nin yanındaki görevinden ayrıldı.
Savaşın ardından Almanya'ya taşındı ve Münih'te gece bekçisi olarak çalıştı. Hayatının geri kalanında ise İstanbul'da mütevazı bir yaşam sürdürdü. Ancak sahte para kullandığı için hapis cezasına çarptırıldı ve Alman hükümetiyle yaşadığı tazminat davası uzun süre devam etti.
1970 yılında 66 yaşında böbrek yetmezliğinden dolayı Münih'te hayatını kaybetti. Bazna'nın casusluk macerası ve yaşamı, "Ben Çiçero'ydum" adlı anı kitabında ve 1951 yapımı "Beş Parmak" adlı filmde James Mason tarafından canlandırıldı.