Türkiye'de iş dünyasının önemli bir temeli olan 4857 sayılı İş Kanunu, işçi ve işverenler arasındaki ilişkileri düzenleyen kapsamlı bir yasal çerçevedir. Bu kanun, işçilerin haklarını korurken işverenlerin de sorumluluklarını belirleyerek adil bir çalışma ortamı oluşturmayı hedefler. Ancak, bu kanunun detayları ve kimleri kapsadığı sık sık merak edilen konular arasında yer alıyor. İşte, 4857 sayılı İş Kanunu'nun ne anlama geldiği ve hangi durumları kapsadığına dair merak edilenlerin yanıtları...
4857 sayılı İş Kanunu ne demek?
4857 sayılı kanun, iş hayatında işçi ve işverenlerin sorumluluk ve haklarını düzenliyor. Bu kanunla birlikte temel ilke, ilişki, şekil, usul, hak, sorumluluk, ceza, iş güvenliği, izin, ücret, çalışma, iş sözleşmesi, sözleşme çeşitleri hakkında tanım ve açıklamalar düzenlenmiştir.
Kanunun Amacı:
- İşçi ve işveren arasında dengeyi kurmak
- İşçilerin çalışma şartlarını iyileştirmek
- İşçilerin sosyal güvenliğini sağlamak
- Üretim ve verimliliği artırmak
4857 sayılı İş Kanunu kimleri kapsar?
4857 sayılı İş Kanunu, özel sektörde çalışan tüm işçileri ve işverenleri kapsar. Kamu sektöründe çalışanlar için ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 4483 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu gibi farklı kanunlar uygulanır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun kapsamına giren işçiler şunlardır:
- Bir işverene bağlı olarak çalışan ve ücret karşılığında iş gören herkes
- Ev hizmetlerinde çalışanlar
- Çıraklar ve stajyerler
- Hava, deniz ve kara yollarında çalışanlar
- Tarım ve orman işçileri
- Maden işçileri
- Ev işlerinde çalışanlar
4857 sayılı İş Kanunu'nun kapsamına girmeyen bazı istisnalar da vardır. Bu istisnalar şunlardır:
- Ailesi yanında çalışanlar
- Kendi işini yapanlar
- Kamu görevlileri
- Emeklilik yaşına gelmiş ve çalışmaya devam edenler
- 15 yaşından küçük çocuklar
4857 sayılı İş Kanunu maddeleri
- Eşit davranma ilkesi ( madde 5),
- İşyerinin devri ( madde 6)
- Geçici iş ilişkisi (madde 7),
- İş sözleşmesi türünün ve çalışma biçimlerinin belirlenmesi serbestisi (madde 9 ),
- Belirli ve belirsiz süreli i ş sözleşmesi (madde 11),
- Kısmi süreli- tam süreli çalışma ilkeleri (madde 13),
- Çağrı üzerine çalışma (madde 14),
- Deneme süreli i ş sözleşmesi (madde 15),
- Feshin geçerli sebebe dayandırılması (madde 18),
- Feshin bildirimine itiraz ve usulü (madde 20),
- Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları ( madde 21),
- Çalışma koşullarında değişiklik ve is sözleşmesinin feshi ( madde 22),
- Yeni işverenin sorumluluğu (madde 23),
- Toplu işçi çıkarma ( madde 29),
- Özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu ( madde 30),
- İşverenin ödeme aczine düşmesi (madde 33),
- Ücretin gününde ödenmemesi ( madde 34),
- Telafi çalışması (madde 64),
- Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği ( madde 65),
- İşyeri hekimleri (madde 81),
- İş güvenliği ile görevli mühendis ve teknik eleman çalıştırılması ( madde 82),
- İşçilerin hakları (madde 83),
- Özel istihdam büroları (madde 90),
- Yazılı bildirim (madde 109),
- Konut kapıcılarının özel çalışma koşulları (madde 110)
- Üçlü danışma kurulu (madde 114) yeni getirilen düzenlemeler olarak sayılabilir.
4857 Sayılı İş Kanunu'nun Önemi
4857 sayılı İş Kanunu, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen ve işçilerin haklarını koruyan önemli bir kanundur. Bu kanun sayesinde işçiler, çalışma süreleri, ücreti, izinleri ve tazminatları gibi konularda güvence altına alınmıştır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun bazı önemli hükümleri şunlardır:
- Çalışma süresi: Haftada en fazla 45 saat çalışma süresi
- Ücret: Asgari ücret ve fazla mesai ücreti
- İzinler: Yıllık ücretli izin, hastalık izni, doğum izni
- Tazminat: Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı
