Ege Üniversitesi (EÜ) Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve Dr. Ozan Şentürk, Yunanistan'ın Sterea Ellada kentinde yaptıkları araştırmalar sonucunda baklagiller ailesine ait yeni bir çalı türünü "komşu borçağı" adıyla bilim literatürüne kazandırdı.
Türkiye'nin Flora Çalışmalarına Katkı
EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin farklı bölgelerinde yeni türler üzerine yürüttükleri çalışmaların önemine vurgu yaptı. Yıldırım, “Bugüne kadar birçok yeni türün keşfini gerçekleştirdik. Son olarak yağlı borçak (Gonocytisus) cinsinden bir çalı türünü bilim dünyasına tanıtmanın mutluluğunu yaşıyoruz” dedi.
Yağlı Borçak Türünün Özellikleri
Prof. Dr. Yıldırım, yağlı borçak türünün Doğu Akdeniz bölgesinde yayılış gösterdiğini ve Türkiye'nin bu türün çeşitlenme merkezi olduğunu ifade etti. “Yağlı borçak yalnızca ülkemiz sınırları içerisinde bulunuyor ve endemik bir tür. Diğer yandan, koca borçak (Gonocytisus pterocladus) Türkiye ile birlikte Suriye, Lübnan ve İsrail’de de yayılış göstermektedir. Dirmil borçağı (Gonocytisus dirmilensis) ise Burdur'un Altınyayla ilçesinde biliniyordu; ancak 2006 yılında Yunanistan'dan da varlığına dair bir kaydın verilmesi üzerine bu bölgede çalışmalar yapma kararı aldık.”
Yunanistan’da Saha Çalışmaları
Prof. Dr. Yıldırım, Yunanistan'daki popülasyon kaydını yerinde incelemek için gerekli izinleri alarak Dr. Ozan Şentürk ile birlikte 2018, 2019 ve 2023 yıllarında saha çalışmaları gerçekleştirdiklerini aktardı. “Gerçekleştirilen saha ve laboratuvar çalışmaları sonucunda bu bitkinin popülasyonunu bularak, morfolojik ve DNA analizleri yaptık. Edinburg Kraliyet Botanik Bahçesi'nden Dr. Gregory Kenicer ile yaptığımız karşılaştırmalar sonucunda, gerçekten de bu bitkinin farklı olduğunu ortaya koyarak bilimsel makalemizi yazıp yayımladık,” diye ekledi.
Komşu Borçağı'nın Bilimsel Tanımı
Yıldırım, Yunanistan’a atıfla bu yeni türün bilimsel adını "Gonocytisus graecus" olarak belirlediklerini ve Türkçe isminin "komşu borçağı" olarak kayıtlara geçtiğini belirtti. “Bu, yurt dışında yaptığımız ilk keşif oldu,” diyerek bu başarıyı vurguladı.
İşbirliği ve Destek
Yıldırım, Yunanistan'daki çalışmalarında herhangi bir problemle karşılaşmadıklarını, oradaki araştırıcıların kendilerine yardımcı olduğunu ifade etti. Yeni keşif ile birlikte bu bitkinin dünyadaki tür sayısının 4’e çıktığını belirten Yıldırım, bunlardan yağlı borçak (Gonocytisus angulatus) ve Dirmil borçağının (Gonocytisus dirmilensis) Türkiye endemiği, komşu borçağının (Gonocytisus graecus) ise Yunanistan endemiği olarak kayıtlara geçtiğini aktardı.
Prof. Dr. Yıldırım, son tür olan koca borçağın (Gonocytisus pterocladus) ise Türkiye, Suriye, Lübnan ve İsrail’de yayılış gösterdiğini sözlerine ekledi. Bu keşif, botanik bilim dünyasına önemli bir katkı sağlayarak Türkiye'nin zengin biyolojik çeşitliliğini bir kez daha gözler önüne serdi.