Uzman Psikolog Tara Çapar, her bireyin yas sürecini farklı şekilde yaşadığını vurgulayarak, yasın bedensel ve zihinsel sağlık üzerinde çeşitli etkiler yaratabileceğini belirtti. Yas sürecinde karşılaşılan nefes alma zorluğu, boğulma hissi, güç kaybı, iştahsızlık ve çabuk yorulma gibi fiziksel belirtiler hakkında bilgi veren Çapar, bu sürecin kişinin ölen sevilen birinin ardından yaşadığı yoğun duygularla başladığını ifade etti.
Çapar, yas sürecinde önemli olan adımlardan birinin ölüm gerçeğiyle yüzleşmek ve acıyı yaşayarak veda etmek için cenazeye katılmak olduğunu önerdi. Ayrıca, kaybedilen kişiyi hatırlatan yer ve kişilerden kaçmanın, yas sürecini atlatmada engel olabileceğini vurguladı.
SUBJEKTİF BİR DENEYİM, MUKAYESE ETMEYİN
Ölümün, yaş, kültür, cinsiyet ve önceki yas deneyimlerine bağlı olarak kişisel ve subjektif bir deneyim olduğunu belirten Çapar, yas tepkilerinin bireyler arasında farklılık gösterebileceğini söyledi. Yas tepkilerini etkileyen faktörler arasında ilişki biçimi, dini ve kültürel inançlar, geçmiş psikiyatrik geçmiş, kişilik özellikleri ve sosyoekonomik durumun yer aldığını da ekledi.
Psikolog Çapar, yasın normal, travmatik ve patolojik olmak üzere üç gruba ayrıldığını belirterek, normal yasın duygusal, zihinsel, fiziksel ve davranışsal tepkilerle karakterize olduğunu açıkladı. Bu sürecin genellikle dalgalanmalarla yaşandığını ve fiziksel olarak nefes darlığı, güç kaybı gibi belirtilerin görülebileceğini belirtti.
Yas sürecinin aşamalarını şok ve inkar, öfke, pazarlık, depresyon-kabullenme ve yeniden yapılanma olarak tanımlayan Çapar, bu süreçlerin her birinin kendine özgü zorlukları ve duygusal tepkileri içerdiğini ifade etti. Özellikle travmatik yasın, ani veya şiddetli kayıplar sonrası ortaya çıkan ve işlevselliği olumsuz etkileyen bir süreç olduğunu vurguladı.
Son olarak, yas sürecini daha sağlıklı bir şekilde geçirmenin yolları hakkında bilgi veren Çapar, duyguları paylaşmak, düzenli uyku ve beslenmeye dikkat etmek, cenazeye katılmak gibi adımların önemli olduğunu sözlerine ekledi.
