Skolyoz, omurganın anormal eğriler oluşturarak sağa veya sola doğru bükülmesi durumunu ifade eder. Bu karmaşık rahatsızlığın nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genellikle çocukluk döneminde teşhis edilir. İlk belirtileri, omuzların ve kalçanın simetrik olmayan bir şekilde durması ve sırtta kabarıklık oluşmasıyla kendini gösterir. Bazen, bu rahatsızlık röntgen taramaları sırasında tesadüfen tespit edilebilir. Skolyoz, genellikle kız çocuklarında daha sık görülür.
Skolyoz nedir?
Omurganın normal eğriliğinin bozulduğu skolyoz vakalarında, omurga dışarıdan "S" veya "C" şeklinde görünebilir. Bu eğriliğin oluşma süreci genellikle ergenlik öncesi ve erken ergenlik döneminde başlar. Tahmini olarak her 100 çocuktan 3'ünde skolyoz bulunduğu düşünülmektedir ve bu rahatsızlığın altta yatan nedeni çoğu zaman aydınlatılamamaktadır.
Skolyoz çeşitleri nelerdir?
Tıp literatüründe, skolyoza neden olan etkenlerin büyük bir kısmı tam olarak belirlenemediğinde, bu tür durumlar "idiopatik skolyoz" olarak adlandırılır. İdiopatik skolyoz, yaş gruplarına göre dört ayrı kategoriye ayrılır: Infant (süt çocukluğu dönemi) idiopatik skolyoz, juvenil idiopatik skolyoz (4 ila 10 yaş arası), adölesan idiopatik skolyoz (11 ila 18 yaş arası) ve erişkin idiopatik skolyoz (18 yaş sonrası). Genellikle skolyoz vakalarının büyük bir çoğunluğu, adölesan idiopatik skolyoz tanısı alan kişilerden oluşur.
Doğum sonrası tespit edilen skolyoz, "konjenital skolyoz" olarak sınıflandırılır ve bu tür durumlar anne karnındayken ultrasonografik incelemeler sırasında tespit edilebilir. Bu, omurganın iskelet yapısının gelişimi sırasında meydana gelen bir sorunla ilişkilidir ve diğer sistemlerle ilgili gelişim kusurlarıyla birlikte ortaya çıkabilir.
Skolyoz hastalarının büyük çoğunluğunda temel neden belirlenemez, ancak aile üyeleri arasında aynı duruma sahip bireylerin bulunduğu her üç skolyoz hastasından birinde genetik bir geçiş olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, özellikle genç yaşlarda idiopatik skolyoz teşhisi almış anne ve babaların, çocuklarında bu durumun gelişebileceğini anlamaları önemlidir.
Skolyozun belirtileri nelerdir?
Skolyozun belirtileri, omurganın eğriliğinin derecesine göre değişebilir. Bu rahatsızlığın fark edilmesine yardımcı olan çeşitli belirtiler şunlar olabilir:
Dışarıdan bakıldığında omuzlar, kürek kemikleri ve pelvis kemiklerinin düzensiz görünümü
Bir kalçanın diğerinden daha yüksekte görünmesi
Omurgada yan tarafa doğru eğrilik
Uzun vadeli boyun, sırt ve bel ağrısı
Omurgadaki bu değişiklikler nedeniyle göğüs kafesinin küçülmesi, bu da nefes alma sorunlarına yol açabilir.
Skolyozun Tanısı: Gizemi Aydınlatma
Skolyoz tanısı için nadir de olsa rahatsızlığa neden olabilen durumlar göz önüne alınır. Skolyoz nedeninin belirlenmesi, özellikle 10 yaşından önce başlayan hızlı eğriliğin olduğu, sinir sistemini etkileyen belirtilerin varlığında önemlidir. Muayene sırasında hastanın iskelet sistemi değerlendirilir. Skolyoz hastalarının bir kısmı sırt ağrısı yaşayabilir, ancak bu ağrı sadece dörtte birinde bulunur ve çoğu hasta skolyoz dışında başka bir rahatsızlığa sahip değildir. Skolyozun varlığı genellikle radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılarak doğrulanır. İlk olarak düşük radyasyona maruz kalan X-ray grafileri ile tanı konulur. Hekimler gerekli gördüğünde manyetik rezonans görüntüleme ve bilgisayarlı tomografi gibi diğer görüntüleme yöntemlerini de kullanabilir. Omurganın eğriliği, skolyozun varlığının teşhisi için en az 10 derece olmalıdır.
Skolyozun tedavisi
Skolyoz tedavisi nadiren breysleme ve cerrahi müdahale gerektirir. Tedavinin temelini gözlem, uygun egzersizler, spor aktiviteleri ve düzenli takip oluşturur. Tedavi planlaması yapılırken birçok faktör göz önüne alınır, ancak eğriliğin derecesi en önemli faktördür. Adölesan idiopatik skolyoz tanısı almış hastalarda eğriliğin yılda ortalama olarak 0.5-1 derece artabileceği unutulmamalıdır. Ergenlik döneminde ortaya çıkan skolyoz vakaları, erken yaşlarda görülen skolyozlara göre daha olumsuz bir seyir izleyebilir ve cerrahi müdahale gerekebilir.
Tedavi edilmemiş skolyoz hastaları ilerleyen dönemlerde bel ve sırt ağrısı, sinir hasarı ve akciğer ile kalp gibi organları etkileyebilecek çeşitli sorunlar yaşayabilir. Bu nedenle hastanın dış görünüşüne yönelik olumsuz düşünceleri de tedavi planlamasında önemli bir rol oynar. Omurgadaki eğriliğin 10 ile 25 derece arasında olduğu kişilerde, x-ray grafileri ile düzenli takip önerilir. Eğriliğin 25 dereceden fazla olmadığı ancak 40-45 dereceye ulaştığı durumlarda, uygun görülmesi halinde ortezleme veya breysleme yöntemi denenebilir. Bu yöntem, omurga eğriliğinin ilerlemesini engellemeyi amaçlar, ancak son yıllarda nadiren kullanılmaktadır. Eğriliğin 40 dereceden fazla olduğu durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Spinal füzyon cerrahisi olarak adlandırılan bu teknik, omurgayı oluşturan kemiklerin birleştirilmesini içerir. Bu cerrahi müdahale ile omurga düzeltilir ve uygun kemik dokusu kullanılarak yapı sağlamlaştırılır. Büyüme devam eden çocuklarda, çubuk ve vidaların zaman içinde yeniden ayarlanması gerekebilir. Skolyoz tanısı almış hastaların büyük bir çoğunluğu için uygun egzersizler, spor aktiviteleri ve düzenli takip, tedavi planlamasının temelini oluşturur. Bu, skolyozun kendisi gibi tedavinin de bir yolculuğunu temsil eder, bu gizemli rahatsızlığı çözmek için.
Skolyoz korsesi, medikal korse nedir?
Skolyoz korsesi, skolyoz teşhisi konmuş bireylerin omurgalarındaki eğrilikleri kontrol altına almaya yardımcı olmak amacıyla geliştirilen kişiye özel üretilen iç giyim veya dış giyilebilen giysi türüdür. Bu giysi, skolyozun tamamen tedavi edilemediği durumlarda eğriliklerin ilerlemesini geçici olarak durdurmaya yönelik olarak tasarlanmıştır.