Taş yontma atölyeleri ve insanlık tarihi
Efe Çapman
İnsanın teknik ilerleyişi sırasında pek çok kademeden geçtiği düşünülmektedir ki bu fikir mantığa ve elimizde olan verilerin büyük bölümüne göre neredeyse bütünüyle doğru kabul edilebilir. Orta Etiyopya’da yapılan araştırmalar sırasında bu ilerleyişte önemli bir noktaya işaret edecek nitelikte bir keşif yapıldı.
Araştırmacılar Awash bölgesinde 1.2 milyon yıl öncesine ait olduğu düşünülen bir taş yontma atölyesi buldular: Daha detaylı olmak gerekirse bulunan alan bir obsdiyen el baltası atölyesi. El baltaları bir taşın belli bir keskinlik seviyesine getirildikten sonra herhangi bir sapa bağlamadan kullanılmasıyla ortaya çıkan bir objedir ve yaygınca kullanılmıştır. Taş Devri’ni üç ana döneme ayıran modern bilim insanları ve tarihçilere göre taş yontma becerilerine dayalı “taş yontma atölyeleri” günümüzden 774 bin ile 129 bin yıl öncesinde yaşanmış zaman aralığında ilk kez Avrupa’da oluşmaya başladı, ancak Awash bölgesindeki yeni bulgular ile bu tarih neredeyse 500 bin yıl kadar geriye itilmiş oldu ve ilk bilinen konum Afrika’ya taşındı.
Bu tip atölyelerin oluşum ve gelişim nedeninin toplumsal ihtiyaçları karşılamak adına teknik becerileri yeterli olan kişilerin taş obje üretim hızlarını ve verimlerini arttırmak olduğu düşünülüyor ki insanlık tarihinde bunun örneğini sayısız başka alanda da gözlemleyebiliriz.
Bulunan el baltalarının neredeyse hepsinin obsidyen gibi işlemesi birçok materyale kıyasla zor olan bir maddeden yapılmış olması da yetkilileri şaşırtan bir unsur olmuştur ve bu örneklerin üzerindeki işleme izleri incelendiğinde üretim tekniklerinin büyük çoğunlukla aynı olduğunun gözlemlenmesi de yapılan keşfin bir toplu üretime işaret ettiği fikrini desteklemiştir.
İnsanoğlunun geçmişi hakkında kanıksanmış bilgiler olsa da bazı keşifler ile dönemsel sınıflandırmalarda yaşanan değişimler içgüdüsel olarak soru işaretlerine yol açabiliyor. İlk toplu taş yontma atölyesinin ortaya çıkış tarihi gibi bir olayı ele aldığımızda yeni bir keşif ile neredeyse 500 bin yıllık bir oynama yaşandığını görüyoruz. Yazının keşfinin günümüzden 5 bin yıl önce olduğunu kabul ettiğimizi düşününce 500 bin yılın insan gelişimi için ne kadar uzun bir süre olduğuna dair bir perspektif kazanabiliriz.
Yorumlar