Bakan Mehmet Şimşek göreve geldiğinde dört önemli parametreye işaret etmişti ve bunlardan birisi de şeffaflıktı. Kavramsal olarak ambalajlı cümleleri ziyadesiyle seviyoruz ama pratikte uygulamak o kadar kolay olmuyor.
Her ayın 15’inde geride kalan ayın bütçe verileri Hazine ve Maliye Bakanlığı web sitesinden kamuoyu ile paylaşılıyor. Şeffaflık adına güzel bir uygulama. Ne kadar gelir ve gider olduğunu, bütçe açığını ve alt kalemleri buradan görebiliyoruz.
En son Ekim/2024 ve Ocak-Ekim/2024 dönem verileri açıklandı. Bütçenin ekim ayında 186 milyar TL, yılın ilk 10 ayında ise 1.260 milyar TL açık verdiğini görüyoruz. Yılı kapatmamıza 2 ay kala olumlu yönde revize edilen bütçe açığının hedeflerle uyumlu olduğunu görüyoruz ve bunu tebrik etmek lazım.
Ancak yazımızın başlığına gelince şöyle bir durum var. Ocak-Ekim/2024 dönemine ilişkin bütçede yer alan DİĞER kalemlerine bir göz atalım.
a) Yurtiçi Sermaye Giderleri-DİĞER: 45.8 milyar TL
b) Yurtiçi borç verme-DİĞER: 39.3 milyar TL
c) Yurtdışı borç verme-DİĞER: 2.9 milyar TL
d) Sermaye giderleri-DİĞER: 22.5 milyar TL
e) Mal ve hizmet alım gideri-DİĞER: 370.2 milyar TL
f) Görevlendirme giderleri-DİĞER: 26.1 milyar TL
g) Hazine yardımları-DİĞER: 192.5 milyar TL
h) Kar amacı gütmeyen kurumlara yardım-DİĞER: 96.4 milyar TL
ı) Hane halkına yapılan yardım-DİĞER: 89.1 milyar TL
i) Sosyal amaçlı yardım-DİĞER: 5.9 milyar TL
j) Yurtdışına yapılan transfer-DİĞER: 6.3 milyar TL
Bu kalemleri topladığımızda 897 milyar TL ediyor. Yılın ilk on ayında 8.114 milyar TL harcama yapılmış ve yüzde 11’e tekabül ediyor.
Bu durumda bütçenin yüzde 11’inin nereye gittiğini bilmiyoruz ve her şey DİĞER adı altında gizli. Şahane bir şeffaflık değil mi?
Düşünün devlet mal ve hizmet alıyor, ancak 370 milyarlık tutarın ne olduğunu bilmiyoruz. Diğer adı altında neler oluyor fikir yürütemiyoruz ve şüphe oluşturuyor.
Zamanında bir pazarlama personeli sattığı mallara yönelik firmaya hesap verirken açığı çıkıyor ve farkı “vırt zırt” olarak açıklıyor, açıkçası bunun da çok bir farkı yok. Pazarlamacının açıklayamadığı rakam firmayı ilgilendirir ama DİĞER kaleminin altındaki rakam da Aziz Türk Milletini ilgilendiriyor.
