Merhabalar! Yas süreci aslında hepimizin yaşamı boyunca deneyimlediği bir süreçtir. Yas tutma, çok sevilen birinin ölümü sonrasında yaşanan doğal bir süreç olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle, zorlayıcı ve stresli geçer. Yas süreci sadece sevdiğimiz birinin ölümünde yaşanılan bir süreç değildir. Boşanmalar veya ayrılıklarda bizi yas sürecine sürükler. Yas sürecini yaşama süreleri bireyseldir. Ancak bu döneme ait tepkiler 5 aşamada toplanılmıştır. Peki bu aşamalar nelerdir?
1.Evre: İnkar Aşaması
Yas sürecinin ilk evresi inkardır. Yaşanan kaybın ardından kişi, gerçeği görmezden gelerek gerçekle yüzleşmekten kaçar. Kaybettiği kişi hala hayatındaymış gibi eski alışkanlıklarını değiştirmeden (masaya onun için de tabak koyma gibi) hayatına aynı şekilde devam eder.
2. Evre: Öfke Aşaması
İnkar evresinden sonra öfke duygusu devreye girer. Bu aşamada kişi gerçekle yüzleşir ve derin bir öfke duymaya başlar. İnkar aşamasında yapamadığı sorgulamaları yapmaya başlar. “Neden ben?”, “Bu haksızlık!” gibi sorular, yargılar gelir. Burada hissedilen öfke, olumsuz olmasına rağmen gayet normal ve sağlıklı bir duygudur.
3.Evre: Pazarlık Aşaması
Yaşanılan öfke sonrası kişi yaşadığı duygu yoğunluğunu hafifletmek ve kabul edilebilir bir aşamaya getirebilmek için kendisiyle, çevresiyle ya da dualar aracılığıyla pazarlık yapmaya başlar. İnkar yavaş yavaş ortadan kalkmaya başlar. Bu süreçte bireyler, hayatının bu dönemini gözden geçirmeye başlar.
4.Evre: Depresyon Aşaması
Depresyon evresinde kişi, inkar etmeyi tamamen bırakmış, gerçekle yüzleşmiştir. Bu süreçte kişi gerçekten durumun farkına varır ve artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı inancı içine girer. Bu nedenle kişi büyük bir mutsuzluk yaşar, ağır bir ruhsal çöküntü yaşamaya başlar.
5.Evre: Kabullenme
Kabullenmede kişi yaşanan kaybı sindirmeye ve bundan sonrası için neler yapabileceği ile ilgili planlar yapmaya başlar. Eski yaşamına bir şekilde dönmesi gerektiğini fark ettiği için sosyal çevresiyle de tekrar iletişime geçmeye, hayatla tekrar bağ kurmaya başlar.
Unutulmamalıdır ki; yas sürecinin bitmesi, kaybın kabullenilmiş olması kişinin artık bu konu hakkında hiçbir şey hissetmeyeceği, bunu tamamen unutacağı anlamına gelmez. Aksine kaybedilen kişi hayat boyu hatırlanacak ve acıtacaktır ki bu da kaçılmaması gereken normal bir durumdur. Yas sürecinin içeriği kişiye göre şekil almaktadır. Ancak 6 ay – 1 sene içerisinde sosyal çevresine dönmesi ve hayatı için adımlar atması beklenir. Bu süreç kendi içinde kişiden kişiye farklılık gösterse de eğer süre 1 seneyi aşmışsa psikolojik destek alınması gerekir.
